کوهستان

اگراز بلندی ها من را دیدی صدایم را بشناس ، هرچند غربت و فراق در رخسارم خود را نشان داده است ، شلیر ، ای که از خانزاده های هولیر هستی امروز من را تنها نگذار چراکه تنها امروز را مهمانت خواهم بود . هفت کوه و دره میان ما قرار گرفته است و شاید تنها باد سبا است که عطر نفسهایت را برایم به یادگار خواهد اورد ...

گیانا له که ل ده ر که وتم ئازیز بناسه ده نگم

گیانا توزی غه ریبی ئازیر نیشتوه له ره نگم

شلیره وه ی شلیره له به گ زاده ی هه ولیره

گیانه به جیم مه هیله هه ر ئه مروم ماوه لیره

 

گیانه که وتوه ته به ینمان ، حه وت که ش و حه وت کو

گیانه مه ر شه مال بینی ئازیر بوی هه ناسه ی تو

شلیره وه ی شلیره له به گ زاده ی هه ولیره

گیانه به جیم مه هیله هه ر ئه مروم ماوه لیره

 

گیانا به لکوو مردنم ئازیر بی به میوانم

گیانا ئیتر نه بینم ئازیز دوری یارانم

شلیره وه ی شلیره له به گ زاده ی هه ولیره

گیانه به جیم مه هیله هه ر ئه مروم ماوه لیره

ترانه ای زیبا از هنرمند حسین شریفی تقدیم به مخاطبان و مهشید عزیز

شلیره: یک نام کردی دخترانه است و اسم کردی لاله ی واژگون

هولیر: شهر اربیل پایتخت کردستان عراق

 عکس : کردستان منطقه ی سرشاخان - اردیبهشت ۱۳۹۰ - عکس از آیاز

توصیف زیبایی ها و دلبری های یار در ترانه های فلکلور کردی را می توان ویژگی بارز موسیقی این دیار دانست ، نواهایی که برگزفته از فرهنگ و طبیعت است و شرح نازکردن ها و دلبری های معشوق گویی ریشه ای به اعماق تاریخ فرهنگ مردمان این سرزمین دارد . فرهنگی که در سنگ به سنگ کوهستانهایش نقش بسته است و زندگیشان را رنگ داده است ... "ساده و بی آلایش"

این ترانه یکی از قدیمی ترین ترانه های کردی است که توسط استاد مظهر خالقی خوانده شده و پیش از وی نیز هنرمندان کردستانی  ان را خوانده و نواخته بودند .

ئه و چاوه چاوی بازن / خومارو پر له نازن

گاه به په نجه گاه به ناز / مردنم ئاوات خوازن

چاروکه سور توبه بی / کولوانه سور توبه بی

من ئه و یاره م خوش ده وی / فیری توله و هوبه بی

عکس: کردستان

پینوشت :

چاروکه : شنل ( پارچه ای که زنان روی دوش خود می بستند )

چاروکه سور : همان شنل قرمزی خودمان است که از این ترانه مشخص شد شنل قرمزی اصالتاً اهل کردستان بوده و خیلی هم اهل ناز کردن و عشوه امدن بوده ...

حکایت تازه ای نیست قصه دلدادگی و دلباختگی ، ان زمان که دختران به چشمه سار میروند و جوانان در انتظار عبور شان از کوره راههای پرچین دار روستا ، دخترکی که پیشبندش را شل می بندد تا آن زمان که کوزه بر دوش است پسران پیشبند را ببندند وپسرانی که در انتظار باز شدن گره ی پیشبندند و بهانه ای برای بوسیدن ... ترانه ای که گوشه ای از این وقعایع سالیان پیش روستاهای کردستان  را یادآوری میکند .

بربلندای کوه سلطانی می ایستم و شب و روز در انتظارم تا دستی بر گردن یارم بیاویزم ...

 تو را به خدا سوگند همیشه ان پیشبند را ببند ، پیشبندی از خام که زود گره اش گشاده شود ، تا  بروی و پیشبندت باز شود ، آن زمان است که به بهانه ی  بستن پیش بند تو را خواهم بوسید ...تو را به خدا پیش بندت را ببند  روی ماهت سیماست یا گل انار؟ لبت لب است یا شکر خام ؟

 ده چمه سه ری سولتانی شه و له یل نایمه وه

ده ستیکی له مل ده گرم چوزانه ده گرمه وه

به ختی خومو یاره که م به تاقی ده که مه

ئه ری لی ده به رهه لبینه

به رهه لبینه ، به ر هه لبینه به رهه لبینه ی خام حه لاوه

هه ر ده روی و ده کراوه

گه لیکیش مه منونم بوو به دو ماچ بوم گری داوه

 

ئه وچاوه ته بیبو مرهه می ده ردی دلانه

عیلله ت چیه بو من بوو حه کیمی حال نه زانه

ئه ری لی ده به ر هه لبینه

به رهه لبینه ، به ر هه لبینه به رهه لبینه ی خام حه لاوه

هه ر ده روی و ده کراوه

گه لیکیش مه منونم بوو به دو ماچ بوم گری داوه

 

توخوا دلم مه شکینه وه ره روی خوت وا بینه

روته یا گل هه ناره لیوته یا شه کری خاوه

ئه ری لی ده به ر هه لبینه

به رهه لبینه ، به ر هه لبینه به رهه لبینه ی خام حه لاوه

هه ر ده روی و ده کراوه

گه لیکیش مه منونم بوو به دو ماچ بوم گری داوه

ترانه : استاد مظهر خالقی

عکس : هورامان - فواد رضا پور

ده ی وه ره ده سره په شمینه / وه ختی " با " ده ی شه کینی

چاوم که وتوه به چاوی / جه رگم خوین ده پالینی

تا دلی من له لاته / سه رو مالم فیداته

سه وزه مه رو سه وزه لی / باریکی توم ده وی

بو نه مامی بالای به رزت  / لیم حه رامه خه وی

موسیقی : کامکارها

عکس : مسعود شریفی ( روستای که نه سوره - سقز )

کابوک من لیلی است ، کابوک رعنایم ،  درد خنجر را می توان تحمل کرد اما درد دل بسیار گران ، من عاشق لیلی هستم ، لیلی  دختر کرد …

ترانه ی کابوکی یکی از زیباترین ترانه های کرمانج در شمال کردستان است . ترانه ای از شمالی ترین نقاط کردستان که در آن آمیختگی با طبیعت و فرهنگ اصیل ان دیار به شکلی عجیب در آمیخته است … سازها و نواهای کردی در این ترانه و تشبیه معشوق به "کابوک " ! کابوکی که در دل طبیعت است و مختص به همان دیار و با پایبندی به فرهنگ اصیل خود . شاید اوج زیبایی این ترانه را در لحظاتی که در کوهستان های مرزی شمال کردستان بودم و در میان عشایر آن سرزمین زیبا با رها بودن اسبهای وحشی و نوای کبک ها در آن بلندای شکوه تصوری زیبا را از این ترانه برایم مجسم خواهد کرد .

این ترانه با صدای بیژن کامکار است.

 کابوکی لی لی ، کابوکی لی لی/کابوکی سورم وای وای

ده ردی خنجه ر ئاسانه /ده ردی دل زور گرانه

ئه ز عاشقم لی لی/ کچکه کوردم وای وای

یارم ئاسکی ماچینه/ده وای ده ردو برینه

ئه زعاشقم لی لی/کچکه عومرم وای وای

من عاشقی جانانم/له عاله م سه رگه ردانم

ئه ز ئاشقی لی لی/کچکه مالم وای وای

 

کابوک : یک نوع پرنده ی نادر است چیزی شبیه به  کبوتر

عکس: منطقه ی سیلوانا شمال کردستان ( مرز ترکیه )

پی نوشت : این ترانه تقدیم به مهشید عزیز ( پوزش بابت تاخیر در گذاشتن این پست )

پی نوشت ۲: همین ترانه با صدای استاد خالقی را در این قسمت گوش دهید

به بهانه ی پاییز هزار رنگ ترانه ای دلنشین از استاد مظهر خالقی

نه سیمه که ی سه ردی پاییزی                         چ بی ره حمی چ دل به ردی

سوری گول و سه وزی گولزاران                          ئه به ی تو رو به ره نگ زه ردی

ئیتر نا پرسی به م کاره

هه زاران دل برینداره

 به نه غمه شاد و مه ستانه ی                           هه زاران سوبح و شه و بولبول

           سه فا ی هینا وه بو گولشه ن                            له ده وری ئاریزی سونبول ( سور گول )

ئه تو پاییز گولت ژاکاند   

 به جه ورت بولبولت توراند

مه چوره ( مه شوره ) سا لا په ره ی سوری               گولاله ی گه ش ، تو هه وری ره ش

مه که دیوانه بولبول ئه تو                                     به یه کجاری له ژین بی به ش

ده پاییز به سیه ئازارت

 خودایا کوانی به هارت ؟

 

پی نوشت : برای شنیدن دیگر ترانه های استاد خالقی به این قسمت مراجعه نمایید

ترانه ای فلکلور که در ژرفنای سنتهای کردستان برگ به برگش اسنادی است از تاریخ فرهنگی این دیار! فرهنگی که پر است از وصال و فراق و قهر و عشق و دوستی و ناز و نیاز !
هان ای لباس ابریشم هر روز دو بار از من روی میگردانی و این قهر پیشه ات شده لحظه ای بیا و خود را نمایان کن تا من روزی دوصد بار فدایت شوم ... بخشی است از آواهای سرزمین پدریم

 

کراس کوده ری ئا وریشم با به س ئاخت بو هه لکیشم

کچی به خودا سویندت ئه ده م ساتی وه ره لات دانیشم

وه ره وه ره له به رانبه رم ساتی دانیشه

روژی دو جار بوچ ئه توری کردوته به پیشه

 

کراسه که ت چیتی موره توزی هه لیکه زور شوره

دل هه ر دلیکه دامه تو ، تو خوا چاو جوان دل مه گوره

وه ره وه ره به ر په نجه ری گیلگیله داری

خوم ئه بم به میوانت ناسک و نازداری

 

کراسه که ت که تانچینه موباره کت بی شیرینه

له سه ر چی له من توراوی ره حمت بی به سیه ئه م قینه

وه ره ، وه ره تو خوا وه ره ئه ی شوخی دلدار

من فیدای بالای به رزتم روژی دو سه د جار

پی نوشت: نخستین بار به گمانم این ترانه رو استاد علی مردان خوندن و کامکارها و تنی چند از اساتید اواز کردستان ان را بازخوانی و بازسازی نموده اند . این ترانه با صدای بیژن کامکار تقدیم به علاقه مندان

عکس: مسعود شریفی -روستای میک

برایت خواهم اورد لباس حریر؛ تو را به خدا با پیران و سالخوردگان عهد وفا مبند ، قصه یک عشق نافرجام است . عشق نافرجامی که بخشی از فرهنگ موسیقی و ادبیات کردستان است . ترانه ای نوستالوژیک و قدیمی از استاد مظهر خالقی ، داستان پسر عاشق پیشه ای که با شکسته شدن پیمانش توسط دلبرش صورت گرفته است و اکنون نظاره گر رقص و پایکوبی عروسی یارش است یاری که عهد با شخص دیگری بسته است .

در این ترانه نگاه ریزی به فرهنگ سالهای پیش روستاهای کردستان داشته است سالهایی که زندگی کردستان عمدتا مبتنی بر زندگی روستایی بود با فرهنگی خاص و زیبا !

از جشنها تا عشقهای ساده و دوست داشتنی ، عشقی که با تهیه لباس حریر، لبخند را بر لبان معشوق می اورد و با این حریر زندگی و لبخند شکل میگرفت !

روایت یک زندگی ساده و بی الایش و در پس ان یک عشق ساده که همراه با بی وفایی با غمی در کالبدش یکی از تاریخی ترین نواهای موسیقی کردستان را رقم زده است .

التماس پسر به دختر که با پیران عهد مبند در این روزهای شادیت که برایت حریر می اورم حتی اگر در اینجا نباشد حتی در ان سر دنیا هم که باشد ...

ترانه سرایی بینظیرش که شنونده  و یا خواننده با خود همراه میکند تا اصلی ترین موضوع را در جملات آخر شعر بیان کند و خاتمه ای باشد بر کنجکاوی شنونده که چه چیز خواهد اورد؟ لباس حریر و دلخوشی های کوچک ان زمان دلخوشی هایی که با همان حریر شکل میبندد و گاهی رسیدن است و گاهی نرسیدن ... قصه ای از هزاران قصیه دلدادگی و دلباختگی در سالهای دور سرزمین پدریم ! ترانه ای که روزها و شبهای فراوانی با ان در کوههای این سرزمین ارامش گرفته ام ، سرشوق امده ام و با دیدن همان عروسی ها و ایستادن دختران و پسران روستا بر پشت بامها لحظه ای باز میگردم به این ترانه و ان شبها و روزها ...

کاش می توانستم بنویسم از تصویر های ریز این ترانه که سالها فرهنگ این دیار را به تصویر خواهد کشید ای کاش می شود به نگارش در اورد تمام ان احساسها را ، ان اشارتها و ان عهد بستن ها ، ان به چشمه سار رفتن ها و ان دلخوشی های کوچک ! زندگی چقدر ساده بود چقدر زیبا و چقدر دوست داشتنی ...

زیباست ! استاد خالقی برای ا ترانه های بی نظیرت سپاسگذارم

 ئه ری ده وله زورنایه ئامان چه پله ریزانه / نوای دهل و شادی و سرور می اید

ئه ری به زمی شادیه و ئامان چوپی کیشانه / بزم شادی و  رقص و پایکوبی است

 بوی دینم بوی دینم بوی دینم له بوکانی  / برایش خواهم اورد ، از شهر بوکان برایش می آورم

ئه گه ر لیره گیر نه یی ده چمه ئه و په ر دونیایی/ اگر اینجا هم نباشد ان سر دنیا هم که باشد خواهم اورد

 

ئه ری به رگی ره نگاره نگ ئامان کیژی سه ربانان / جامه ها ی رنگین دختران پشت بام

ئه ری ده کیشی نیگای ئامان لاوی کولانان /  نگاه پسران جوان را به سوی خود کشیده است

بوی دینم بوی دینم بوی دینم له بوکانی

ئه ر لیره گیر نه که وی ده چمه ئه و په ر دونیایی 

 

ئه ری ده نگی زه ماوه ن ئامان ئه توم دیته گوی / صدای عروسیت به گوش میرسد

ئه ری کوانی په یمانت ئامان کوانی وای له کوی؟ / کجاست آن پیمانت ؟ اکنون کجایی؟

بوی دینم بوی دینم بوی دینم له بوکانی 

ئه ر لیره گیر نه که وی ده چمه ئه و په ر دونیایی

 

ئه ری کوانی مه یلله که ی ئامان جاری جارانت / کجاست اشتیاق روزهای پیشینت

ئه ری کوانی هاتو چو و ئامان ئیشاره کانت؟  / کجاست امد و شدهایت کجاست اشاره هایت؟

بوی دینم بوی دینم بوی دینم له بوکانی

ئه ر لیره گیر نه که وی ده چمه ئه و په ر دونیایی

 

ئه ری قه ولی ئه م روژه ی ئامان سه ما و شادییه/ عهد امروزمان شادی و سرور بود

ئه ری به منت دابوو بوچی له بیرت نیه؟ / که با هم بسته بودیم چرا فراموش کرده ای؟

بوی دینم بوی دینم بوی دینم کراسی حریر / لباس حریر را هرجا که باشد برایت خواهم اورد

توخوا مه ردوو مه ردانه ده ست به رده له کابرای پیر  / تورا به خدا عهد  با پیران مبند

 

عکس: مسعود شریفی -روستای میک سقز

برای دیدن دیگر ترانه های استاد خالقی به این قسمت مراجعه فرمایید

ترانه ای زیبا و فلکلور از استاد مظهر خالقی اسطوره ی موسیقی کردستان تقدیم به علاقه مندان

به به رد ئیتر قه ت شیشه ی دلی ئاواره مه شکینه

له ناو زومره ی ره قیبان ئاشقی بیچاره مه شکینه

شرین شیرینه ، شیرین شه مامه

ساتی نه تبینم خه وم حه رامه

ده خیلم ئه ی نه سیمی سوبحگاهی مه سکه نی دلمه

په ریشانی مه که تو زولفی ئه و نازداره مه شکینه

شرین شیرینه ، شیرین شه مامه

به خوا نه تبینم خه وم حه رامه

هیشتا دله که م سه رخوشه نایته وه سه ر خو / هنوز هم دلم سرخوش است از

ساقی که به ناز دوینیکه جامیکی به من دا / جامی که ساقی با ناز دیروز به من داد

بوخاتری خه نده یکی به رنگی گول و باران / برای خنده ی رنگین گل و باران

عاشق و تا هه ر کولی گریانی له ده م دا / عاشق است و سوز گریه اش نمایان

قوربان وه ره سه یریکی دل و عالمی دل که / قربان بیا و نظاره گر دل و عالم دل باش

هه ر زه وقه به دل ، شه و قه له سه ر ئاهه له ده مدا / سراسر ذوق است و شوق و اه

تا هه وری به هاری نه بوزوو خونچه نه پشکوت / شکوفه ها با تبسم ابر وا می شوند

بویه ده گری خه نده به سه رگریه یی مندا / شاید دلیل این خنده بروری گریه من همین باشد

خه نده ی گولی زارت که نه بوا باعیسی مه ستی  / خنده ی گل لبت اگر باعث مستی من نبود !

بوچی دلی من ده ستی له گولزاری ئیره م دا/ پس چرا از گلزاران جهان دست شسته ام ؟

تیرت که قه راری جیگرم بو له دلم که وت / تیرت که قرار دلم بود ، دلم را نشانه رفته است

تا روژی حه شر داخی خدنگت له جیگر دا / تا روز محشر جای تیر خدنگت بر دلم باقی و جاودان است

تاتا که به داو زولفی وه کو سونبلی بادا / تار تار دام زلفت همچون ان سنبل تنیده است

گولده سته یی شه و بو  بوو به به رگی گولی داغدار / گلدسته ی شب بو جامه ی گول رویت شده است

 

ترانه : عدنان کریم ( عه دنان که ریم )

 

 ساقی ساقی بوم تیکه شه رابی حه وت ساله / ساقی بریز برایم از آن شراب هفت ساله

بی خوم بی خوم به سلامه تی ئه و چاوه کاله / تا به یاد چشمانش بنوشانم

له دوای غه مباری من / ده نگی نوساوی من / خرنگه ی بازنه ی یارم دی

پس از روزگار مرارتبارم / صدای گرفته ام / و نوای النگوهایش که از دور می آید  

سه رمه ستم شوشه ی دله که م شکاوه .../ سرمستم و نازک شیشه ی دلم ترک برداشته است ...

بی تو من غه ریبو و بی مالم ئه م شه و / بی تو من غریب و آواره ام امشب

بی تو من غه ری بو ده ربه ده رم ئه م شه و  / بی تو من غریب و در بدرم امشب

ساقی ساقی به هه وای تو هاتمه مه ی خانه / ساقی به امید تو راه میخانه در پیش گرفته ام

هه سته وه ره ئه م شه و سه ما و باده نوشانه  / بیا که امشب شب هلهله و باده نوشی است ...

له دوای غه مباری من / ده نگی نوساوی من / خرنگه ی بازنه ی یارم دی

پس از روزگار مرارتبارم / صدای گرفته ام / و نوای النگوهایش که از دور می آید  

 ساقی ساقی بو دیتنی چاوانت هاتوم / ساقی برای دیدن چشمهایت امده ام

ساقی بلی تو خوا بوچی به ته نیات هیشتوم / تو را قسم بپرس از چه رو تنهایم گذاشته است

له دوای غه مباری من / ده نگی نوساوی من / خرنگه ی بازنه ی یارم دی پس از روزگار مرارتبارم / صدای گرفته ام / و نوای النگوهایش که از دور می آید  

 

پی نوشت : این ترانه ها همچون سایر ترانه های استاد مظهر خالقی آینه ای از یک عشق پاک است عشقی که در تمام آثار استاد خالقی به وفور می توان دید . عشقی پاک و بی آلایش که شاید تبلور آن را در رنگ ارغوانی شرابی که در دستان لرزان عاشق و دلباخته است دید آنچنان که موج می زند و شاهد غریبانه های این عشق خواهد بود .

شراب نمادی از عشق است و غم و رنگ ارغوانی نیز نمادی از همین احساس و در جایی از این ترانه عاشق که امیدش برای رسیدن به معشوق را در شب وصال معشوقش با دیگری از دست داده است تنها التیام بخش این غریبانه انگار شراب است و همدلی ساقی ...

شاید اوج این ترانه در جایی است که عاشق ، ساقی را مخاطب قرار می دهد و نالان می گوید که صدای النگوهای معشوقش از دور می آید " خرنگه ی بازنه ی یارم دی ... "

و این پایانی است بر این عشق نافرجام

 

این ترانه رو به درخواست دوست عزیز خانم فرهنگ گذاشته شده است ! مجددا از سهل انگاری و کم توجهی یم عذر میخوام  ...

ترانه ای از استاد مظهر خالقی

ئه ری هاره  قه لبه زو تاقی کوساران (  صدای آبشار و ریختن اب از کوهها  )

ئه ری قاسپه قاسپی که و له ناو نساران ( ترانه خوانی کبکها در کوهساران )

زولفی شه وه چاو به خه وه خه رامانه مانگه شه وه گیلگیله شیلانه که ی

چاو به کله خال له مله دولبه ری من نه رم و شله دیته و له نیو رانه که ی

( و روی او همچو مهتاب در میان زلفان شبگونه و گیسوی درهم تنیده همچون درخت شیلان

دلبری زیبا و خرامان و بازگشت از میان رمه )

ئه ری سروه ی نه سیمی سه رله به یانی ( وزیدن نسیم صبگاهان )

ئه ری هاره و هه یاسه ی ژن له ری کانی ( زمزمه ی زنان در مسیر چشمه سار )

ئه ر ی هاوار و هاژه ی چوم له روباران  ( صدای خروش آب در بستر رود )

ئه ری وه ک نه غمه ی ژینه گیانه له لای دلداران ( همانند نغمه ی زندگی است در نگاه عاشقان )

 

پی نوشت: از انجایی که در مصرع اول به یک منطقه ی خاص اشاره شده است گمان می کنم کوهستان قلبزه منظور بوده است . در غیر این صورت دوستان اصلاح بفرمایند !

دلهایتان بهاری

ترانه ای دلنشین و زیبا از هنرمند عدنان کریم در البوم ( وفایی -سال ۲۰۱۰ )

 

بولبول وه ره تا روحی من و تویه بنالین ( بلبل بیا تا روح در تننمان است بنالیم )

تو باخی گولانت چووه ئه من داخی دلانم (تو باغ گلهایت رفت و من عزیز دلم )

تا بادی خه زان دایه گول و به رگه ی ره زانم ( تا باد خزان گلها و برگهای تاک را برد )

سه د جی وه کوو بولبول به جگه ر داخی خه زانم ( خزان صدها بار داغ دل من بلبل را تازه خواهد کرد)

ئه ی مه عده نی شیرو شه که ر ئه ی دولبه ر و دلبه ر ( ای معدن شیر و شکر ، ای دلبر و دلدار! )

ئه ی تازه گولی داره گولی باخی جنانت ( ای نو گل درخت شکوفه های بهشت !)

که س سرری ده م عیشقی نیهانی نه ده زانی ( سرَ عشق نهان را کس نمی دانست )

 ئه شکم بوه هه م بازیی هه مو رازی نیهانی  ( هم بازی این راز نهان اشکم است )

تو چونکه له له یلی گه لی شیرینتری بویه  ( چون تو از لیلی بسی شیرین تری ...)

مه جنونی ده رو ده شتم و فه رهادی زه مانم ( مجنون دشت و کوهم و فرهاد زمانم ... )

ئیشم هه موو نالانینه له ئیشی دلی ریشم  ( روزگارم همه نالیدن از درد دل ریشم )

کارم هموو گریانه  له به ر ده ردی گرانم ( پیشه ام گریه است از غم عمیقم ...)

فه رمو ی که له گه ل هاتمه تو روح بده چاوم  ( گفت که با تو آمده م روحت را فدا کن ...)

سا ساقی ده سا جامیکه هه روا نیگه رانم ( ساقی ! دیر زمانی است که اینگونه نگرانم !)

جه ذبه ی نیگه هت هوشی نه هیشتم به بروتو ( مدهوش و مست نگاه و ابرویتم )

قیبله م چوه تا مه ستی مه یی پیر موغانم ( قبله ام رفته است و من مست می پیر مغانم ...

 

 

پی نوشت : ترانه های عدنان کریم به لحاظ موسیقی - شعر به نظرم کم نظیر هستند و شاید پس از استاد خالقی صدای عدنان کریم بیش از همه به دلم می نشیند . عدنان کریم یک سال است به گروه کامکارها پیوسته است .

كه دلین ئه مرو ده شت و كیو شینه
چه نده مه لبه ندی ئیمه شیرینه
بچوره سه ر گردی یاره ببینه
له جیهاندا , گولیكی ره نگینه
زه مز مه ی بولبولی به هارانی
وورده بارانی ژیر ده وارا نی
نه شئه ی به زمی سه ر چنارانی
ووشكه سوفی ئه خاته گورانی
ئه و ده مه ی روژ ئه گاته ئیواره
رو و بكه ره شاخی گویژه بنواره
عه ر شی په رو ه ردگاری لی دیاره
دامه نی و ه ك به هه شتی ئاواداره

 ترجمه فارسی:

میگویند امروز دشت و كوه سر سبز است
چقدر میعاد گاه عشق ما شیرین است

برو بر بلندای کوه یاره و نظاره کن

كه در جهان گلی رنگین است
زمزمه بلبل بهارانش
نم نم باران ریزش
عشوه گری برگهای بالای چنار و ترانه ی نسیم
صوفی متعصب را به آواز خواندن و رقص وا می دارد
هنگام غروب به طرف كوه (گویژه) برو ببین
كه عظمت طبیعت از انجا پیداست
دشت و دمن ان همچون بهشت پر آب و سبز و خرم است

 

ترانه ای از استاد مظهر خالقی

عکس: ارتفاعات منطقه سیلوانا کردستان

جهت دانلود

دانلود کلیه فایلهای موسیقی

 

ترانه ای که به عقیده کارشناسان بیش از 6000  سال قدمت دارد و بیشتر در مناطق هورامان به شکل هوره خوانده میشد . آرامش بخش و زیبا با صدای جاودان استاد مظهر خالقی

لای لای نه مامی ژیانم من وینه ی باخه وانم

به دل چاودیریت ده که م خه وه ده ردت له گیانم

هی لایه لایه لایه کورپه ی شیرینم لایه

بنوه تا کو سبه ینی موژده ی ئاواتم دینی

ئه ی به رخوله ی شیرینم ئاواتی هه موو ژینم

شه وی تاریک نه مینی تیشک روژ دیته سه ر ری

***

خوزگه سه د خوزگه به خوایی دایکی تو لیره بوایی

این ترانه زیبا یکی از کارهای استاد خالقی است که هر بار شنیدنش من رو سر ذوق می آورد . این ترانه فلکلور کردی یکی از چندین ترانه ای است که زندگی سنتی و عشق و دوست داشتنهای روزهای گذشته روستاهای سرزمینم  را برایم تداعی می کند انگار من نیز 70 سال پیش بوده ام ، زندگی کرده ام ، عاشق شده ام و در وصف معشوق ترانه ای ، شعری و یا آوازی خوانده ام ...

نازدار و نازه نینی  رومه ت گول و شیرینی

وه نه وشه ی نا و په رژینی  شادی دلی غه مینی

***

ناز مه که  نازمه که  گیانه نازت به چه ندی

لیو قه یتانی فه ره نگی چه نه مه ست و مه له نگی

شل وملی خال له ملی چاو به کلی به چه ندی

کچی به حوکمی جوتی شاهید ئه شهه دو شوخ و شه نگی

***

چاوت ره شه و خوماره موژت تیری خونخواره

ئاشق کوژو غه داره دل بو دوریت بیماره

***

بو تو روحم نه ماوه خورد و خه وم خویناوه

په رو بالم سوتاوه چی بکه م جه رگم براوه

عکس: کوهستان چهلچشمه کردستان

۲۷.۴

استاد خالقی یگانه پیامبر من ! صدایت ؛ ترانه هایت ، هر روز و هر روز ایمانم را مستحکم تر می کند بازهم تو را می ستایم برای تمام این لحضات زیبا که برایم می آفرینی ...

این ترانه یکی از ترانه های زیبای فلکلور کردی است که بسیاری از هنرمندان کرد آن را به زیبایی اجرا کرده اند حتی ادعا می شود که دیگران از خالقی این اثر را زیبا تر اجرا کرده اند اما برای من صدایی زیبا تر این صدا نیست و من این ترانه را دوست دارمو هرگاه با صدای هنرمندانیهمچون کامکارها و .. می شنوم نا خود آگاه صدای خالقی با آن فضای سنتی در یادم تداعی می شود ...

ده سه لاتی من چی بوو ، نه ردی به ختم وای هانی

چه رخی چه پ وای لی کردووم تو بو خویشت ده یزانی

گولنیشان ، گولنیشان ، ئه سمه ر حالم په ریشان

هه رچه ند که و تومه غه ریبی ناشکینم عه هد و په یمان

شه رته تا دل زیندو بیت ، شه رته تا خونچه برویت

تا بولبول له باخان بیت ، دل له دوریت ناسره وی

ئه ی بووکی کورده واری ئه ی ئه وین دلداری

دل دانه ی یادی تویه له مه ستی و له بیداری

ئه گه ر بای مه ینه ت گه ر بیت تا کو ئه و گه رده با دا

بچیته پشتی هه ورا  گه ردان بینه هه وا دا

دلم هه ر به تو ئه لی  کیژی کوردوستان  ماوه

عیشقت زیندو ئه مینی پی به ریم له و سه وادیه

۲۷.۴

این ترانه یکی از ترانه های فلکلور کردیست که برای همیشه خود و خواننده اش را ماندگار کرده است . استاد علی مردان ترانه های بیشماری دارد که اشک را در چشمانم جمع می کند اما گویی این ترانه حال و هوایی دیگر دارد ... یک شب در چادرم نشسته بودم که به ناگاه یکی از همنوردان خوش صدایمان این ترانه را خواند بی اختیار اشک از چشمانم سرازیر شد موسیقی که انگار فراموش کرده بودم !!!

چه ن جارم وت قه سه م ئه خوم  /  ژه هریش به ده س تو بی ئه ی خوم ؟

چه ن خوشه ویستی تو له لام  /  ئه ی نازنین شیرین که لام 

به قسه ی خوش دل بینه جوش /  بمکه سه ر خوش چه ن جارم وت

***

چه ن جارم وت به دلی بی عار /  بی توبه که و مه گره دلدار؟

ئاخری وه هات ئه کا ناچار /  ئه له م ژینه ت ئه کا بیزار

مه گری به زار ، بو دوری یار / مه دوی له لات چه ن جارم وت ؟

۲۷.۴

این ترانه حسی غریب را به من می بخشد که شاید نتوان با هیچ جمله ای توصیف کرد فقط باید بنشست و فکر کرد عمیق و عمیق تر از گذشته . استاد خالقی ، یگانه پیامبر بی چون چرای من ؛ تو را می ستایم برای تمام لحظات زیبایی که برایم می آفرینی ...

له پردی سور به ولاوه / پا و پوزی هه لداوه

پا و پوز ده لی زیره  / پاوانه ی تی کراوه

بونی هه لالان دی / سه دای چاو کالان دی

له گه وره مالان دی /ده ی ده ی ده ی ده ی با بی

            به کراس چیتی وار بی

نه شمیل گولی نه سرینه / چوزه له ی یا سه مینه

            خونچیله ی خوین شیرینه

دای ده ی ده ی بیبینه / ده می به پیکه نینه

                  ***

غه ریب ماوم له تارانی / فرمیسک دی له چاوانی

خوزگه م به و روژه ی به هار / به جووت له ژیر بارانی

                 ***

غه ریب غه ریبی شاران / که وتمه دوره ولاتان

بوچی ره حمت نه ماوه / گیانه وه ک جاری جاران

 27.4

استاد صدیق تعریف یکی از هنرمندان بزرگ و خوب کردستان هستند که آثار ماندگاری رو به خصوص در بخش موسیقی فارسی به یادگار گذاشته اند از کارهای کردی ایشان آلبوم کردانه است که چند ترانه فلکلور کردی را بازخوانی نموده اند . من خودم صدای ایشان را بسیار دوست دارم و لذت می برم این کار یکی از کارهای زیبای آلبوم کردانه است اگر چه تمامی ترانه های آن البوم زیباهستند .

از ترانه های دیگر ایشان می توان به : آخ له یل ، موتریبی حه ریفان ، شه مامه و خال خال ، ئامان هه ی ئامان ، نارنج و لیمو ، چاو خاس و گه له و گه له اشاره کرد .

شاید برای دوستانی که ایشان را خوب نمی شناسند ترانه تیتراژ فیلم امام علی بتواند صدای صدیق تعریف را به یادشان بیاورد .

 

ئه ری بینه سه ر دلم چاوجوان ناسکه په نجه که ت

ئه ری باوه شینم که ورد ورد به ئه گریجه که ت

لای لای لای لای ئه و که وی گه ردن به خالی

گیان گیان گیان گیان  تو منالی چوارده سالی

ئه ری راسته خییابان  نه شمیل گیان باخچه ی میله تی

وه لا کراسه که ی بری چاو جوان چیتی شیرکه تی

لای لای لای لای ئه و که وی گه ردن به خالی

گیان گیان گیان گیان  تو منالی چوارده سالی

« قه رار بو بیت له گه ل خوت شادی بینی

نه هاتی گه رچی پیت دابووم بلینی

له نیو کوردان نییه  پیمان شکاندن

له کی فیر بوی گولم پیمان شکینی ؟ »

 

 ۲۷.۴

این ترانه یکی از ترانه ها یی است که من خیلی دوست دارم و یکی از نخستین ترانه هایی بود که از استاد خالقی شنیدم و من رو شیفته ی این صدای بی نظیر کرد .

بروان گوزه ی سه ر شانی ، یارم هات بو سه ر کانی

به چاره که دای پوشی لاره لاره ی مه مکانی

جارجاره دیدم زارا به م ئیواره بی له نگینه ، له نگاندن وا ده بی

له به ر ئه و گوزه ی ده مرم  له سه رشانی به ند ده بی

***

ریشه ی دله که م باوانم نوری هه ر دوو چاوانم

که ده روا به له نجه و لار له سوریانی حه یرانم

***

لاوه لاوه هه ی لاوه تو خوا رو که به م لاوه

قه سه م به چاوی  گه شت ، بو تو هوشم نه ماوه

***

کولمی گولی گولاوه ، شیرین ده لی قه نداوه

له به ر ئه و دایکه ی ده مرم مه مکی له ده می ناوه

 ۲۷.۴

ترانه ای دلنشین و زیبا از هنرمند و نویسنده فرهیخته استاد عباس کمندی

گول گوله وه ختی سه یرانه           گول گوله وه ختی دل دانه

بی بچینه سه یری باخان               سه یری به رزه ده ماخان

چاو ره شی چاو ئه ستیره             زوکه ده ساتی بیره

به دهم بادی بیانه                         بونی خوشت بنیره

کاتی به هار و سه یرانه                 وه ختی گولان و دلدانه

بی بچینه پای مه زاران                  سیبه ر خوشی داران

 

توضیح : به دلیل کم کردن حجم فایل موسیقی کیفیت مقداری کاهش یافته است .

ولات ئیمه گولستانه/ جی و مه سکه ن ئیمه کوردانه

ولات ، ژمه ره روح و گیانه / کورد هه مو برانه

جی و مه سکه ن ئیمه کوردانه / ته مام باخه و بیستانه

ولات گولی گولیستانه / کورد هه مو برانه

 

این ترانه با لهجه ی ( شکاکی یا کرمانجی و یا بادینی ) است که بیشتر مربوط به شمال و شمال غرب کردستان که شامل ( قسمتهای شمالی آذربایجان غربی ایران، کردستان ترکیه و کردستان سوریه و شمال کردستان عراق ) می باشد است.

 

۲۷.۴

 

چند روز پیش تصمیم گرفتم برم یه خورده بگردم و آرشیو موسیقی فلکلورم رو تکمیل تر کنم . این ور و اون ور این شهر رو  گشتم نبود که نبود !!! هر سوراخ سنبه ای که احتمال پیدا کردن این ترانه های رو می دادم گشتم اما رنجم بی فایده بود !

تا اینکه آدرس یه راسته ای رو بهم دادن گفتند اگه اونجا نباشه دیگه نیست ! میگفتند مرکز موسیقی یه منم سوار یه تاکسی شدم و دربست تا اون نقطه رفتم ...

سه تا مغزه چسبیده به هم بودند به اولی رفتم و گفتم ...

من : آقا ترانه های قدیمی اسماعیل صابور رو دارید ؟

مغازه دار: اسماعیل " صبوری"  رو نداریم

من : اسماعیل صابور !!!

بعد رفتم به مغازه دوم

من : آقا ترانه های قدیمی اسماعیل صابور رو دارید ؟

مغزه دار : کی ؟ نه نداریم

و آخرین مغازه روی شیشه مغازه ش نوشته بود تمام ترانه های جدید و قدیم خواننده ها موجود است .

من : آقا ترانه های قدیمی اسماعیل صابور رو دارید ؟

مغزه دار : فقط آلبوم جدیدش رو دارم

من : نه جدید رو نمی خوام ، خوب ترانه های شهرام ناظری که با گروه کامکارها اجرا کردند چی ؟

مغازه دار : آره دارم می خوای برات رایت کنم ؟

من : نه ممنون میشم اگه اونو کپی کنید توی فلش مموریم . پولش هرچی بشه در خدمتم . چقدر بدم خدمتتون ؟

مغازه دار : چون سی دی رو رایت نکردم 200 تومان

من : چقدر؟ 200 تومان . خوب اگه همه ی کارهای ناظری رو ببرم چند می گیری ؟

مغازه دار : اگه همشو بخوای 500 تومان

من : ترانه های شجریان چی ؟ اگه همشو ببرم رو هم چند میگیری ؟

مغازه دار : 1000 تومان

من : خیلی زیاده . آخرش چند ؟ 700 تومان  میدم خیرشو ببینی ...

مغازه دار : باشه فلش مموری تو بده

 

خلاصه ، آقا دیدید این چند سال کرور کرور مسافر میاند به سقز و بانه واسه خرید . کسی خبر نداره اینجا همه آتیش زدن به مال خودشون و هنرمندان !!!

دیگه از این به بعد فکر میکنم موسیقی هم بره تو سبد خرید مسافران ! اگه اساتیدی مثل شجریان ، ناظری ، خالقی  و اسماعیل صبوری ببخشید صابور ، بفهمند همه ی کارهاشونو سرهم 700 تومان میشه خرید شاید هیچ وقت طرف موسیقی نمی رفتند .

آقا مردم ما موسیقی رو آی می فهمند آی می فهمند .

.....................................

هیچ مطلبی در مورد کوهنوردی نبود ناچار شدیم پشت سر هم موسیقی بگذاریم . این ترانه هم هر وقت بهش گوش می دم ذوق میکنم و نیشم تا بناگوشم باز میشه .

این کار یکی از ترانه های فلکلور کردیست که بیش از 10 نفر این ترانه رو خوندن اما به نظرم هیچکدام مثل استاد خالقی زیبا نخوندند ...

اسم این ترانه ( تو خوا  مه که ) هستش ...

 

چا و ده گیرم نا بینم که س                         فرمیسکم دی زور به هه وه س

ئیتر به سیه تی به سیه به س                       ئارامی گیانم تو خوا مه که

ئای په نا دیواره تو خوا مه که                    دایکم دیاره ، پیم عه یب و عاره  

قوربانت بم ئه ی بای شه وی                     خه و بی له چاوم نا که وی

دله ی مه جنون هه ر توی ده وی               ئارامی گیانم تو خوا مه که

شیره که م لی ده رژی هه تیو مه که            دایکم ده مکوژی ، گیانا مه که

قوربانت بم به توی ده لیم                         عاشقی شه مامه ی به غه لم

سویندم خوارده وه و به که س نه لیم            ئارامی گیانم تو خوا مه که

شیره که م لی ده رژی ، تو خوا مه که         دایکم ده م کوژی ، تو خوا مه که

۲۷.۴

یکی از ترانه های بسیار قدیمی استاد مظهر خالقی

 

۲۷.۴

 

راستش ما که زیاد دین و ایمان مون ردیف نیست یعنی زیاد که چه عرض کنم ...

اما این ترانه رو به عنوان عیدی به زانیار عزیز و تمام دوستان کوهنویس تقدیم میکنم ( اینم عیدانه من )

این ترانه استاد مظهر خالقی جزء ترانه های نایاب استاد خالقیست .

 

 

هه وره هانام هیناوه

دل بیقه راره         

یاره شیرینه که ی من

تازه هه واره

هه وره تو خوا مه باره                       

مه باره یار نازداره 

ئازیزم بارگه ی له رییه                     

دله که ی مه جنونی پییه

بارگه ی بارکرد بو ئه و هه واره

چاو جوان رویی دلم غه مباره

هه وره تو خوا مه باره

مه باره یار نازداره

تاپوی کوچی ئایزم

له دور دیاره

هه وره ده خیل مه باره

دل بیقه راره

ئازیر له ریی هه واره

با ته رنه بی نازداره

هه وره تو خوا مه گرمینه

دلی ناسکی مه له رزینه

بارگه ی بارکرد بو ئه و هه واره

چاو جوان رویی دلم غه مباره

 

۲۷.۴

 

این ترانه یکی از ماندگار ترین و زیبا ترین موسیقی های کردستان است که بدون شک برای خیلی از هم زبانان تداعی کننده خاطرات بیشماریست حداقل برای من اینگونه است . این موسیقی بیش از آنکه به لحاظ ساختاری موسیقی آن برایم دلنشین باشد ، تصاویری که در پشت خطوط شعر آن است زیباست . تصاویری از زندگی سنتی مردم روستا و ابراز احساسات  جوانان و لمس کردن این گونه زندگی های شیرین و ساده است .

موسیقی که همنوای شبانه کوهستانمان است و در عمده ی برنامه های کوهنوردیمان ورد زبان و همراه صعودمان ...

هومه ر دزه یی یکی از هنرمندان صاحب سبک موسیقی کردیست که من به عمده ی آثار ایشان علاقه ی شدیدی دارم . کارهایی همچون " چه ندی گه رام له شاران " ، " نارین " ، " شوره ژن " ، " باخچه ی پاشا " و " قژکال ی لیو ئال "

 چه ندی گه رام له شاران / در گذر از شهرهای مختلف

نه مدی که س وه ک تو جوان بیت / هیچ کس را به زیبایی تو ندیده ام

کیژوله نه شیمیلانه که ی جاران / دخترک زیبای قدیمی

چون ده بی نیوانمان وابی ؟ / چرا باید رابطه ی ما اینگونه باشد ؟

به یادی سه یرانه که ناو داران / به یاد گذر از میان درختان

 بریندارم ، بریندارم / آزرده خاطرم آزرده خاطرم

***

دیته وه بیرت گیانا / به یاد میاوری ؟

چاو چاوانی سه ربانی / نگاه های روی پشت باممان

ده س له ملانی بن دیواران / هم آغوشیهای کنار دیوارها

گیانا

ماچ و موچی ئیواره ی سه رکانی / بوسه های غروب چشمه سار

به یادی ئه و هه مو جییه جوانه / به یاد تمام آن مکانهای زیبا 

بریندارم بریندارم / آزرده خاطرم آزرده خاطرم

***

ئیستایش مه یلم هه ر ماوه / هنوز هم دلم باتوست

دل یه که و نه گوراوه / و قلبم همان است که گذشته بود

ئیستاش ده نگ دانه وه ی چرپه ی جوانت / هنوز هم طنین صدایت

 له گویمدا وه کو خوی ماوه / در گوشم باقی است

به یادی ئه و هه مو جییه ژوانه / با یاد تمام ان میعادگاهها

بریندارم بریندارم / آزرده خاطرم آزرده خاطرم

تقدیم به فواد رضا پور عزیز

عباس کمندی یکی از برجسته ترین هنرمندان ، ترانه سراها و نویسندگان کردستان بشمار می رود که کارهای بسیار زیبا و دلنشینی از خود در قلب تاریخ مردمان این سرزمین به یادگار گذاشته است . ترانه های ایشان بحدی زیبا هستند که سخت می توانستم یک ترانه را انتخاب کنم . به قول یکی از همنوردان موسیقی کردی موسیقی طبیعت است اگر یک لحضه چشمان خود را ببندیم می توان زندگی و طبیعت را به راحتی تجسم کرد ؛ صدای پرنده گان ، صدای خروش آب ، موسیقی باد و رقص درختان و ...

این ویژگی ها را به طور مشخص در ترانه های استاد مظهر خالقی ، استاد سید علی اصغر کردستانی و استاد عباس کمندی می توان احساس کرد .

این ترانه از آلبوم گلاویژ انتخاب شده است.

عمدتا دوستان در مورد دانلود ترانه ها می پرسند باید عرض کنم جهت دانلود ترانه ها به این قسمت مراجعه نمایید .

۲۷.۴

نه سیمه که ی سه ردی پاییزی                         چ بی ره حمی چ دل به ردی

سوری گول و سه وزی گولزاران                          ئه به ی تو رو به ره نگ زه ردی

                                       ئیتر نا پرسی به م کاره

                                        هه زاران دل برینداره

 به نه غمه شاد و مه ستانه ی                           هه زاران سوبح و شه و بولبول

سه فا ی هینا وه بو گولشه ن                            له ده وری ئاریزی سونبول ( سور گول )

                                     ئه تو پاییز گولت ژاکاند   

                                 به جه ورت بولبولت توراند

مه چوره ( مه شوره ) سا لا په ره ی سوری               گولاله ی گه ش ، تو هه وری ره ش

مه که دیوانه بولبول ئه تو                                     به یه کجاری له ژین بی به ش

                                     ده پاییز به سیه ئازارت

                                    خودایا کوانی به هارت ؟

 

 .............................................

این ترانه رو به درخواست یکی از خوانندگان که دیشب کامنت گذاشته بودند می گذارم البته خودمم به ترانه های اسماعیل صابور علاقه مندم .

امیدوارم این دوستمون و همچنین مخاطبان این وبلاگ از این موسیقی اصیل لذت ببرند .

ترانه : خانمیلی

خواننده : اسماعیل صابور 

 

ها تم به بونه ی خالت

            توشی داوی زولفت بوم

ته یریکی نا به له د بوم

            نه مزانی دانه ت داوه

          ***

با شه و بروا سه حه ر بی

           باخی گولان به به ر بی

گه ر تو مه یلت له سه ر بی

           کافر ئیسلامی ناوه  

...

 

دوستان جهت دانلود موسیقی ها می تونید به این قسمت مراجعه نمایید

و همچنین جهت گوش دادن آنلاین به این قسمت مراجعه نمایید

۲۷.۴

 

ترانه کابوکی

شعر : فلکلور

خواننده : استاد مظهر خالقی

به درخواست یکی از دوستان این ترانه رو انتخاب کردم .

ترانه : عشق پیری ( بو ئه گری گولم )

خواننده : اسماعیل صابور

این ترانه یکی از ترانه های مورد علاقه ام است ...