کوهستان

این پرنده همانند پرنده زلاند نویی (کیوی) که فقط در این کشور وجود دارد و یا پرنده کوبایی (توکورورو) که شکار آن بسیار سخت است و باعث شگفتی مردم کوبا شد تا جایی که رنگ پرچم جزیره خود را از رنگهای پر آن گرفتند در نوع خود بی نظیر نیست ، با این وجود هیچ پرنده ای نمی تواند در به دست آوردن لقب پرنده ملی در کردستان عراق با آن رقابت نمایند . این پرنده همان کبک رومی معروف به کبک چوکار می باشد.

کبک .. سمبل معشوقه وآزادی در ادبیات
در بسیاری از آهنگهای قدیمی کردستان عراق از کبک یاد شده است وهنوز هم بسیاری از خانواده ها نام (که وی) که نام کبک ماده به زبان کردی می باشد را برای دختران خود ونام (رباد) را که نام کبک نر جذاب وبرجسته در رنگ می باشد برای فرزندان پسر خود انتخاب می کنند وبسیاری نیز معشوقه خود را به این کبک به علت زیبایی آن تشبیه می کنند واگر فرد خوش قامتی با گامهای روان ببینند او را به کبک چوکار تشبیه می کنند.
آهنگهای کردی نیز سرشار از آهنگهایی است به عنوان سمبل زیبایی ویا معشوقه ودر جاهایی نیز سمبل مبارزان ومناطق کرد نشین کردستان به دفعات نام کبک در ان آمده است.
عبد الرحمن حاجی یک شاعر کرد است ومی گوید دو بار نام کبک را در شعر خود استفاده کرده است که یکبار به جذابیت آن اشاره کرده است وخاطر نشان می سازد اگر یکی از سه صدا را کسی بشنود متوجه خواهد شد در یک منطقه کردی است ، صدای آب در رودخانه های وآبراهها ، صدای کبک چوکار وصدای قهقهه جوانان در جایی که زمینه زیادی برای خنده وجود ندارد.
حاجی می افزاید در قصیده دوم از کبک به عنوان سمبل آزادی یاد کرده است که این قصیده در دهه هشتاد قرن گذشته سروده شده است ودر ان زمان وضعیت سیاسی نامناسبی در کردستان عراق داشتیم واهالی تحت ستم شدید رژیم بعث بودند.
متأسفانه ... کبک خائن است
همانگونه که تصویر وصدای کبک نشانه های مثبتی در جامعه کردی دارد ولی نشانه منفی دیگری نیز دارد چرا که کبک در ادبیات کردی سمبل خیانت نیز هست واگر اهالی یک کبک را ببیند ویا صدای او بشنوند می گویند : متأسفانه .. کبک خائن است.
علت این امر به رفتار این پرنده هنگام مورد استفاده قرار گرفتن در شکار باز می گردد ودر حالی که در قفس می باشد با صدای خود همنوعان خود را جذب می کند تا در دام بیفتند.
جعفر محی الدین شکارچی می گوید : اغلب پرندگان چنین رفتاری نمی کنند ومعمولا از پرندگان نر برای شکار پرنده ماده ویا بالعکس استفاده می گردد ولی کبک به گونه ای با صدا عمل می کند که دو جنس نر وماده را گرفتار می سازد.
وشاید کردها به علت خیانتهای مکرر صورت گرفته در تاریخ سیاسی آنان به مسئله خیانت کبک چوکار به همنوعانش پی بردند . عبد الرحمن حاجی شاعر کردی در این زمینه می گوید : تاریخ سیاسی کردها مملو از خیانت داخلی وخارجی است .
حاجی به یک نمونه خیانت دخالی کردها اشاره می کند ومی گوید در حمله کشتار جمعی که رژیم سابق بر علیه شهروندان کردی که به نام انفال شهرت یافت ومنجر به کشته شدن بیش از 100 هزار نفر گردید علاوه بر متهمان عرب ، حدود 170 تن از کردها نیز در اجرای آن مشارکت داشتند که در قتل همنوعان خود بدون هیچ علتی سهیم بودند.

پیشنهاد تأسیس جمعیت علاقه مندان کبک
از زمانی که عراقیان اولین تمدنها در چهار هزار سال پیش مس را کشف کردند به ساخت ابزار شکار پرداختند وشروع به شکار حیوانات وپرندگان نمودند از جمله شکار کبک چوکار که تاکنون ادامه دارد.
آزاد مصطفی روزنامه نگار کردی می گوید : منظره تجمع علاقه مندان پرورش وشکار کبک در یک محل ویا رفتن انفرادی وجمعی آنان به شکار برای وی بسیار جالب است.
وی می افزاید : آرزو می کند این افراد با پشتیبانی سازمانهای دولتی وغیر دولتی اقدام به تأسیس جمعیت ویژه پرورش وشکار کبک نمایند.
مصطفی معتقد است تأسیس این جمعیت دو جنبه مثبت دارد اول اینکه به این فعالیت زیبا وسنتی در این منطقه رسیدگی می شود ودوم حفاظت از این پرنده وجلوگیری از شکار بی رویه ونامنظم چرا که در زمانهای مشخصی شکار انواع پرندگان وحیوانات جایز نیست واین امر در مورد کبک نیز صدق می کند.
پرنده ای که پرواز را ترجیح نمی دهد ودر حفره های زمین لانه می سازد
کبک به مرغ سانان تعلق دارد که شامل 48 راسته است و221 گونه آن شناخته شده است که بدن انباشته ای دارد ومیانگین طولش به 30 سانتی متر می رسد ودویدن را بر پرواز ترجیح می دهد ولی هنگام احساس خطر تا دور دست پرواز می کند وتوانایی زیادی در پنهان شدن در میان صخره ها دارد. کبک دوست محیط زیست به شمار می رود وغذای او را گیاهان وحبوبات وحشرات مضر تشکیل می دهد .
با وجود اینکه کبک در منطقه خاصی سکونت دارد ولی تعدادی از آن در فصل مهاجرت به جایی دیگر ویا به کشور دیگری منتقل می شود تا به مناطق گرمسیر برسد . کبک مانند دیگر پرندگان در مناطق خود در معرض شکار بی رویه قرار می گیرد.
کبک در اغلب به صورت زوجی زندگی می کند وقبل ودر هنگام فصل جفت گیری به صورت گله ای زندگی می کند ودر ماه مارس در فصل بهار هر کبک ماده حدود 15 تخم در لانه می گذارد که این لانه عبارت است از حفره ای در زمین در زیر درختچه ها وگیاهان ویا در نزدیک آن.
نوک وپای کبک به رنگ قرمز می باشد که کبک نر دارای خطوط مشکی در دور سر تا بالای چشمان دارد واز کبک ماده بزرگتر است ورنگهای زیایی دارد.
علاقه مندان پرورش کبک می توانند آن را اهلی نمایند با استفاده از قفسها واتاقهای بسته دارای شن ویا چوب اره ومجهز به محل دانه وآب . ومی توان در هفته های اول نسبت به خروج وی به حیاط وبازگشتند به قفس آموزش داد.
غذای کبک را حبوبات ، سبزیجات وآرد استخوان وویتامین ها تشکیل می دهد که متناسب با سن پرنده داده می شود وبا بالا رفتن سن به غذای بیشتری نیاز خواهد داشت.
شکارچیان می گویند سه گونه کبک چوکار در کردستان عراق وجود دارد یک گونه با رنگ مایل به سفید که در کوههای منطقه سنجاروجود دارد ودو گونه دیگر که رنگهای آن مایل به قرمز ومشکی می باشد ودر اغلب کوهستانهای منطقه وجود دارند.

آموزش پرنده مبارز
علاقه مندان به پرورش کبک چه کسانی که آن را شکار می کنند ویا از ابتدا آن را پرورش می دهند کبکهای نر را برای مبارزه آماده می سازند که این کار با روشهای ویژه ای صورت می گیرد وکبک مورد نظر برای چند روز به تنهایی در یک قفس تاریک ویا با نور کم قرار داده می شود که این امر منجر به ایجاد روحیه خشونت در این پرنده می شود ودر صورت قرار گرفتن در کنار دیگر پرندگان با آنان خواهد جنگید.
در بسیاری از مواقع شکارچیان وپرورش دهندگان کبک پول هنگفتی را در مبارزه پرندگان خود از دست می دهند که ممکن است پرنده ای با قیمت بیش از دو هزار دلار در این مسابقه شرکت نماید ولی در صورت شکست خوردن ارزش خود را از دست خواهد داد که در اغلب مواقع صاحب آن اقدام به ذبح وترک کردن آن در صحنه مبارزه می نماید.
ودر مقابل نیز علاقه مندان به پرورش وشکار کبک می توانند مبالغ زیادی به دست آورند واگر پرنده مناسبی برای مبارزه پرورش یدهد می توانند با قیمت کلانی به فروش برساند وگاهی یک پرنده که به صورت مناسب برای مبارزه آموزش دیده وشهرت پیدا کرده باشد وفقط پنج دلار برای صاحب آن هزینه داشته است به قیمت چند هزار دلار به فروش می رسد.

کبک .. پرنده ملی کردها
سنت انتخاب یک پرنده برای به عنوان پرنده ملی یک کشور به بیش از 200 سال پیش باز می گردد وایالات متحده امریکا اولین کشوری بود که یک پرنده ملی برای خود انتخاب نمود و دیگر کشورها نیز به انتخاب سمبل ملی از جمله پرنده ملی خود اهتمام می ورزند که گاهی این امر به رفراندوم نیز گذاشته می شود.
در سال 1960 نمایندگان کشورهای شرکت کننده در دوازدهمین کنفرانس بین المللی حفاظت از پرندگان پیشنهاد کردند هر کشوری یک پرنده ملی انتخاب نماید که تاکنون بیش از 40 کشور به این امر اقدام کردند.
اردن کنجشک صورتی سینا را به عنوان پرنده ملی خود انتخاب نمود وپرنده توکورورو که مشهور به سخت بودن شکار آن است به عنوان پرنده ملی کوبا وباز سر سفید توسط امریکا ودر ژاپن مرغ ماهی خوار به عنوان سمبل دولت انتخاب گردیده است.
دولت محلی کردستان که سرود ملی وپرچم خاص خود را در سالهای گذشته انتخاب نموده است نیز شاید در آینده یک پرنده ملی انتخاب نماید ودر آن هنگام کبک چوکار بیشترین شانس را در این زمینه خواهد داشت.

منبع: خبرگزاری عراق نو

۲۷.۴